Gebelikte ilaç kullanımı son derece kritik bir konudur. Hamilelik döneminde kullanıma uygun olan bazı ilaçlar bulunuyor. Ancak ilaçların risklerinin çok iyi bilinmesi ve mutlaka önerilen şekilde, önerilen dozda kullanılması gerekir. Anne adaylarının gebelikten önce kullandıkları ilaçlara hamilelik döneminde de devam etmeleri gerekebiliyor. Var olan hastalıklara yönelik olan ilaçlara tiroid ilaçlarını ya da epilepsi ilaçlarını örnek gösterebiliriz. İşte bu noktada durum çok daha kritik bir hal alıyor.

Öncelikle bilinmesi gereken husus hamilelik döneminde kullanılabilecek ilaçların uluslararası bilimsel kuruluşlar tarafından sınıflandırılmış olduğudur. Tüm dünya genelinde bu sınıflandırma kabul görüyor. Söz konusu grup, A, B, C, D ve X grubudur. Ancak günümüzde ilaçlar sürekli gelişiyor ve etken maddeleri de farklılaşmaya başlıyor. Dolayısıyla her yeni ilacın hangi kategoride bulunduğunun araştırılması ve sınıflandırılması da elbette bir zaman istiyor.

Hamilelikte İlaç Alınır Mı?

Gebelik döneminde ilaç almak her şekilde bir risk barındırıyor. Çok basit bir ağrı kesici dahi fetus üzerinde anatomik malformasyonlara sebebiyet verebilir. Çünkü bu dönemde alınan ilaçların büyük bölümü plasentayı da geçerek anne karnındaki bebeklerin kanına karışıyor. Elbette bebekler yetişkin bir insan gibi ilacı metabolize edemiyor ve bu nedenle bebeğin sağlığında bazı sorunlar meydana geliyor. Her ne kadar bu durum tüm ilaçlar için geçerli olmasa da çok derinlemesine bir araştırmanın yapılmasının zaman alması nedeniyle riski unutmamak gerekir.

Genel olarak az önce sıraladığımız sınıflandırmada A ve B grubu ilaçların alımı, mecbur kalınması durumunda önerilebiliyor. C grubundan itibaren ise risk başlıyor. Çok zorunlu durumlar dışında C grubu ilaçların alınmaması gerekiyor. D ve özellikle de X grubu ise büyük riskler taşıdığından asla gebelik döneminde bu sınıfta yer alan ilaçların kullanımı önerilmiyor.

Bir durum değerlendirmesi yapabiliriz. Ağrı kesici ve ateş düşürücü bir ilaç olan Parasetamol yaygın kullanılan bir ilaçtır ve B grubunda yer alır. Ancak uzun süreli kullanımında ya da doz aşımında böbrek hastalığına neden olabiliyor. Hepatit B aşısı ile grip aşısı ise C grubundadır. Mevbur kalınmadıkça gebelik döneminde yapılmaması gerekir. Yapılmasının zorunlu olduğu durumlarda ise 1. Trimestr döneminin geçmesi beklenmeli!

Yine yaygın bir kullanımın söz konusu olduğu penisilin B grubudur. B grubunda yer alan ilaçlara Aspartam, Eritromisin, Sefalosporinler örnek gösterilebilir. Kortizon ise C grubunda yer aldığı için çok zorunlu durumlarda kullanılabilir. Peki, gebelik döneminde ilaç kullanımı ile iligli başka nelere dikkat edilmesi gerekiyor?

Gebelikte İlaç Kullananlar Dikkat!

Öncelikle doktor tavsiyesi olmadan asla ilaç kullanılmaması gerektiğinin yeniden altını çizmek isteriz. Şayet zorunlu bir durumda doktorunuz tavsiye ettiyse bu durumda dikkat etmeniz gereken farklı hususlar da bulunuyor.

Prospektüsü Okuyun!

Mutlaka ilacın içerisinden çıkan prospektüsü dikkatlice okumalısınız. Bu bölümde mutlaka bazı uyarılar göreceksiniz. Uyarıları dikkate almalı ve önerileri de harfiyen uygulamalısınız. Özellikle gebelik endikasyonları ile ilgili olan bölümde mevcut riskler yazıyor olacaktır.

SKT Çok Önemli!

İlacı eczaneden yeni almış olsanız dahi mutlaka son kullanma tarihine bakmalısınız. Gözden kaçma ihtimalini dikkate alarak SKT geçmemiş olduğundan emin olmadığınız hiçbir ilacı kullanmayın.

Yan Etkileri Öğrenin!

İlacın prospektüsünde yan etkilerine de bakmalısınız. Bu yan etkiler arasından sadece bir tanesi dahi sizde görülürse hiç vakit kaybetmeden bir sağlık kuruluşuna gitmelisiniz.

Son olarak bir başkasının ilacını kullanmamanız gerektiğini ve ilacınızı bir başkasına asla önermemeniz gerektiğini de belirtmek isteriz. Doz aşımına dikkat edin ve doktorunuzun önerdiği süreden sonra ilacı kullanmaya devam etmeyin.

Esra Çabuk Cömert
Yazar:

Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı
Son Güncellenme Tarihi: 05.01.2024